Şirket & Ticaret Hukuku
Şirket & Ticaret hukuku, kişiler arasındaki ticari ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. Hukukun ticaretle ilişkili bulunduğu tüm mevzuatlarını kapsamaktadır. Ticaret hukukuyla alakalı tüm hükümler Ticaret Kanununda bir araya getirilmiştir. Ek olarak, banka kartları ve Kredi kartları kanunu, Sermaye piyasası kanunu da, Ticaret hukukuna dahil edilmiş kanunlardır. Ticaret hukuku, farklı başlıklar altında tanımlanan ticari işletme, tacir, ticaret unvanı, ticaret sicili, ticari defterler, haksız rekabet, ticari işler tellallığı, cari hesap, ticari ortaklıklar ve acentelik gibi konuları temel almaktadır.
Şirket & Ticaret hukuku iki veya daha fazla bireyin ortak bir amaç doğrultusunda mal ve emeklerini birleştirmek suretiyle üstlenmiş oldukları sözleşmelerle ilgilidir. Şirketler, yapılarını oluşturan unsurlar bakımından incelendiğinde 5 temel unsura ihtiyaç duyduğu görülmektedir.
- Sözleşme unsuru,
- Şahıs unsuru,
- Sermaye unsuru,
- Müşterek gaye unsuru,
- Ortaklık amacını eylemli gerçekleştirme( Affectio Societatis)
Şirketler kuruluş biçimleri anlamında incelendiğinde, aynı amaç doğrultusunda farklı özelliklere sahip şirket yapıları olduğu görülmektedir. Şirket yapıları şahıs ve sermaye şirketleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Şahıs şirketleri, Adi şirket, kolektif şirket, adi komandit şirket olarak adlandırılmaktadır. Sermaye şirketleri ise, anonim şirket, limited şirket ve sermayesi çeşitli paylara bölünmüş komandit şirket olarak adlandırılır.
Şahıs Şirketleri
Şirket & Ticaret hukuku hükümlerine göre kurulan şahıs şirketlerinin yapısında en az 2 ortak bulunmalı, her bir ortağın yönetim ve temsil hakkı olmalıdır. Şirkete girme çıkma gibi durumlarda oy birliğine ihtiyaç vardır. Ortaklardan herhangi birinin ölmesi durumunda veya istifası halinde şirketin yapısını sona erer. Şirketin tüm borçlarına, tüm ortaklar malvarlıklarıyla birlikte sınırsız sorumludur. Tüm ortaklar sermaye paylarına bakılmaksızın şirket yönetiminde birer oy sahibidir. Haklı ve geçerli sebepler dolaysıyla herhangi bir ortağın şirket yapısından uzaklaştırılması mümkündür. Şahıs şirketlerinde, herhangi bir konudaki rekabet yasağı ortakların hepsini kapsar.
Şirket & Ticaret hukuku hükümlerine uygun bir şekilde oluşturulması gereken sermaye şirketlerinde ise, ortakların şirketi kuruluşunda ortaya koydukları sermaye ön planda tutulur. Şirketten ayrılma, paylaşma, devir gibi işlemlerin basit usulde yapıldığı sermaye şirketlerinde ortak sayısı en az 1 olarak belirlenmiştir. Sermayesi paylara bölünmüş olan komandit şirketlerde ise, ortak sayısı en az 5 olarak hükme bağlanmıştır. Şirketin yönetimi ve temsili oluşturulan kurullar tarafından yerine getirilir.
Kar ve zarara payları oranında katılan ortakların herhangi birinin ölümü veya istifası şirket yapısını sona erdirmez. Şirkete ait borç paylaşımı da, ortakların hissesi oranındadır. Ortakların sınırlı sorumlu olmaları sebebiyle, Türk Ticaret Kanununda sermayeyi koruyan hükümler yer almaktadır. Şahıs şirketlerinin aksine kişisel itibar veya emek, sermaye olarak değerlendirilmez. Tüm ortaklar şirket yönetiminde alınan kararlarda sermaye payları oranında oy hakkına sahiptir. Herhangi bir konudaki rekabet yasağı sadece şirket yöneticilerini bağlar. Sermaye borcunu yerine getirememe gibi durumlar dışında, herhangi bir ortak haklı sebeplerle de olsa ortaklıktan çıkarılamaz.
Şirket & Ticaret hukuku kurulan şirketleri sermaye yapısı bakımından da inceler. Buna göre; kanunla sabit olduğu üzere, bazı şirket türlerinde ortak sayılarına uyulması gereğini öngörmekte iken, bazı şirket yapılarında asgari sermaye miktarı önem kazanmaktadır. Şahıs şirketlerinde asgari bir sermaye şartı aramayan kanun, sermaye şirketlerinde belirli miktarlarda sermayeyi şart koşmaktadır. Buna göre, anonim şirketlerin kuruluşunda 50 bin TL, halka açık olmayan ve kayıtlı sermaye sistemini benimseyen bir yapıda kurulan anonim şirketlerde ise 100 bin TL şeklinde belirlenmiştir. Limited şirketler için kanun tarafından öngörülen sermaye bedeli ise 10 Bin TL olarak belirlenmiştir.