Ceza Hukuku
Ceza hukuku genel bir anlatımla suç ve oluşan suçlara verilecek cezaları düzenleyen bir hukuk dalıdır. Genel ve özel ceza hukuku olarak iki ana başlık altında incelenir. Genel caza hukukunda suç, maddi ve manevi unsurlarıyla tanımlanır. Ceza hukuku, meydana gelecek suçlarla ilgili cezaları veya cezaları azaltan, tamamen ortadan kaldıran nedenleri kapsam altına almaktadır. Özel ceza hukukunda ise, suç olarak görülen eylemler tek tek ele alınarak, suçlara verilecek cezanın sınırlarını ve kapsamlarını ve suçların birbirinden ayrılan yönleriyle verilecek cezaları inceler.
Cezayı gerektiren eylemlerin oluşması sonrasında yargılamanın nasıl yapılacağı ise, ceza muhakemesi hukuku tarafından incelenir. Ceza hukukunu oluşturan temel kanunlar Türk Ceza Kanunu, Ceza Muhakemeleri Kanunu, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Kanunu, Toplantı ve gösteri Yürüyüşleri Kanunu, Terörle Mücadele Kanunu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, Ateşli Silahlar ve Bıçaklar Kanunudur.
Ceza Hukuku Mahkemeleri
Ceza hukuku suç olarak görülen eylemlerin oluş biçimi, suçun niteliği, verilebilecek ceza sınırları gibi farklı unsurlara göre yürütülmektedir. Bu sebeple işleyişleri ve nitelikleri farklı mahkemeler ceza hukukunda yer almaktadır. Bu mahkemeler
- Sulh Ceza Mahkemeleri,
- Asliye Ceza Mahkemeleri,
- Ağır Ceza Mahkemeleri
- Çocuk Mahkemeleri,
- İcra Ceza Mahkemeleri,
- Fikri Sınai Haklar Ceza Mahkemeleri,
- Yargıtay Ceza Mahkemeleri
- İstinaf Mahkemeleri
Sulh Ceza Mahkemeleri
Adli yargı kolunun içerisinde bulunan Sulh Ceza Mahkemeleri, iki yıl süreli cezalar ve bu cezalara bağlı para cezalarına ilişkin davaların görüldüğü mahkemelerdir. Tek hakimin görev yaptığı ceza duruşmalarında nüfus tahsisi davalarının haricinde Cumhuriyet savcısı bulunmaz. Sulh ceza mahkemesinin bulunmadığı yerlerde davalar, Asliye Ceza Mahkemelerinde görülür.
Asliye Ceza Mahkemeleri
Duruşmalarında tek hakim bulunan Asliye Ceza Mahkemeleri, Sulh Ceza mahkemelerinden farklı olarak, duruşmalarda Cumhuriyet Savcısı bulunmasını gerektirir. Kanunların gerekli gördüğü haller haricinde sulh ve ağır ceza mahkemelerinin görevleri dışında kalan davalar görülmektedir. Ayrıca, suç tasnifinde hangi mahkemenin bakacağı konusunu belirlenmemiş olan suçlar görülür.
Ağır Ceza Mahkemeleri
Ceza davalarını yürüten asliye ceza mahkemelerinin en üst konumundadır. Kanunlar tarafından verilebilecek farklı görevler saklı kalmak kaydıyla, yağma, irtikâp, resmi belgede sahtecilik yapmak, hileli iflas, nitelikli dolandırıcılık gibi suçlarla, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, müebbet hapis cezası ve 10 yılı geçen hapis cezaları verilmesi muhtemel suçlarla ilgili davalar görülmektedir. Ele alınan davalarda daha ağır cezalar verilmesi sebebiyle ağır ceza mahkemesi olarak adlandırılmıştır. Duruşmalarda 1 başkan 2 hakim üye ve bir savcı yer alır.
Çocuk Mahkemeleri
Ceza kanununa göre suç sayılan fiilleri işleyen çocukların yargılandığı mahkemelerdir. Çocuk mahkemelerinde görev yapan hakim ve sacılar özel eğitimlerden geçirilmek suretiyle atanmaktadır. Duruşmalarda sosyal çalışmanların vereceği raporlar duruşmanın seyrini değiştirerek yargılamayı yönlendirebilecek etkiye sahiptir. 18 yaş altındaki çocukların yargılaması yapılır.
İcra Ceza Mahkemeleri
İcra iflas kanununda tanımlanan ve icra hukukuyla bağlantılı suçların yargılanmasını yapan mahkemelerdir. İcra ve iflas müdürlükleri tarafından yapılan işlemlere karşı oluşan şikâyetlerin incelenmesi amacıyla kurulmuştur. İcra mahkemeleri icra ceza ve icra hukuk olarak ayrılmaktadır.
Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemesi
Başkalarına ait eserlerin veya ekonomik kazanç sağlamak amacıyla izinsiz kullanılan patent, marka, vb gibi sınai ürünlerin izin alınmadan kullanılması, basılması, yayınlanması ve dağıtılması gibi suç teşkil eden davaların görüldüğü özel statüye sahip bir mahkemedir.
Yargıtay Ceza Mahkemeleri
Asil görevi temyiz incelemesi olan Yargıtay, yüksek mahkeme olarak adlandırılmaktadır. Yargıtay olay incelemesi yapmadan yapılan temyiz başvurularının hukuka uygun olup olmadığı konusunda denetleme yapmaktadır.